V
vh79
Bệnh APV trên gà là một bệnh truyền nhiễm cấp tính gây bệnh trên đường hô hấp và còn gây rối loạn sinh sản. Với triệu chứng đặc trưng là sưng phù đầu và giảm sản xuất trứng đáng kể. APV được phát hiện từ 1970 tại Nam Phi đến nay đã lan ra toàn thế giới chỉ ngoại trừ Úc. APV gây thiệt hại cao đối với người chăn nuôi khi tỷ lệ nhiễm lên đến 100%.
1. Nguyên nhân nào gây ra bệnh APV trên gà?
Bệnh do Avian Metapneumovirus gây ra, là một thành viên của họ Paramyxoviridae, chi Metapneumovirus, hiện bao gồm loài AMPV và HMPV.
APV không chỉ xuất hiện ở gà và gà tây mà còn ở gà lôi, vịt Muscovy và gà sao. Ngỗng, hầu hết các loài vịt khác, chim bồ câu có thể kháng bệnh này. Ở ngoài tự nhiên các loài chim hoang dã, nhất là các loài chim di cư được coi là động vật tích trữ.
Bệnh APV có khả năng lây lan cao với tỷ lệ mắc lên đến 100%. Bệnh truyền ngang qua tiếp xúc trực tiếp qua đường hô hấp hay khí dung giữa những con thú bệnh với những con thú khoẻ hoặc do thú tiếp xúc với con người, các thiết bị chăn nuôi có vấy mầm bệnh.
Bệnh ảnh hưởng đến tất cả lứa tuổi trên gà đặc biệt là gà con dễ mắc hơn. Ở gà tây bệnh ảnh hưởng chủ yếu lên đường hô hấp. Ở gà đẻ trứng bệnh tác động đến hệ hô hấp và sinh sản.
2. Triệu chứng của bệnh APV trên gà
Bệnh APV có thời gian ủ bệnh từ 3-7 ngày, tỷ lệ chết phụ thuộc vào độ tuổi và thể trạng của đàn gà. Tỷ lệ này có thể dao động từ 1% đến 50%. Gà có khả năng hồi phục sau bệnh trong khoảng 7-10 ngày nếu không bị nhiễm trùng thứ phát. Tuy nhiên, nếu có nhiễm trùng thứ phát, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng như viêm túi khí, viêm màng ngoài tim và viêm quanh gan.
Các dấu hiệu trên đường hô hấp khi gà bị nhiễm APV bao gồm
Giai đoạn đầu:
Gà xuất hiện những biểu hiện như chảy nước mắt-mũi, mắt có bọt khí và viêm kết mạc.
Giai đoạn sau:
Chảy nước mắt mũi đục và nhầy. Nước mũi đóng kín mũi gây khó thở. Xoang dưới mắt sưng. Ho, hắt hơi, âm rale khí quản.
Ngoài ra, bệnh APV cũng có thể gây ra hội chứng sưng đầu ở gà, biểu hiện bằng sự sưng to của các xoang quanh và dưới ổ mắt, mắt sủi bọt, chảy nước mũi, nhiễm trùng tai và vẹo cổ.
Bệnh cũng có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của gà, gây giảm sản lượng trứng (từ 5-30%) và làm giảm chất lượng vỏ trứng. Tỷ lệ nở và sức sống của gà con cũng giảm.
Chẩn đoán
Chẩn đoán dựa trên các dấu hiệu lâm sàng đặc trưng của bệnh. Ngoài ra còn có các phương pháp chẩn đoán ở phòng thí nghiệm như: nuôi cấy, phân lập virus, RT-PCR, ELISA,… có độ chính xác cao.
Chẩn đoán phân biệt với các bệnh gây rối loạn trên đường hô hấp và sinh sản khác có triệu chứng gần giống như APV: Newcatsle, IB, cúm gà, AVV-1, AVV-3. Cần phân biệt với các bệnh này để có phương hướng điều trị hiệu quả
3. Bệnh tích của bệnh APV trên gà
Đại thể
Viêm ở các cơ quan: viêm mũi, viêm khí quản, viêm xoang và viêm túi khí.
Dịch nhầy xuất hiện trong xoang mũi, cuốn mũi, khí quản và các xoang dưới ổ mắt. Chất nhầy chuyển dần từ màu trong sang đục và có mủ.
Các dấu hiệu không đặc hiệu: viêm phổi, viêm màng ngoài tim, viêm quanh gan, lách to và gan to.
Vi thể
Ở đường hô hấp trên: mất lông mao, các tuyến tiết tăng hoạt động, xung huyết, thâm nhiễm đơn nhân nhẹ. Tổn thương tế bào ở niêm mạc và cuốn mũi. Tuyến lệ có nhiều tế bào lympho và hình thành các cấu trúc như nang bạch huyết.
4. Phòng bệnh APV trên gà
Phòng bệnh bằng vệ sinh, thú y:
Thực hiện quản lý tốt có thể đáng kể giảm tình trạng nhiễm Avian pneumovirus ở gia cầm. Các biện pháp như tối ưu hóa thông gió, quản lý mật độ thả giống, kiểm soát nhiệt độ, đảm bảo chất lượng chất độn chuồng và tuân thủ an toàn sinh học đều có tác động tích cực đối với kết quả của bệnh.
Phòng bệnh bằng cách vệ sinh, sát trùng định kỳ. Avian pneumovirus nhạy cảm với các dung môi lipid, ổn định trong khoảng pH 3–9 và dễ dàng bị inaktiv hóa ở nhiệt độ trên 50°C. Các chất khử trùng như amoniac bậc bốn, ethanol, iodophors và dẫn xuất phenol, cũng như các thuốc tẩy, có thể được sử dụng để giảm nguy cơ lây lan của virus và tác động lên khả năng sống của APV.
Chăm sóc đàn gà khoẻ mạnh dựa trên khẩu phần ăn đầy đủ, hợp lý các chất dinh dưỡng, môi trường sống lành mạnh giảm thiểu các nguy cơ gây stress. Phòng và điều trị các bệnh ký sinh, các loài vật trung gian lây truyền mầm bệnh.
Phòng bệnh bằng vaccine
Hiện nay đã có cả vaccine bất hoạt và vaccine sống nhược độc với nhiều cách cung cấp khác nhau đem lại sự thuận tiện cho bà con muốn phòng loại bệnh này. Phòng bệnh là một phương pháp quan trọng và hiệu quả cho sức khoẻ đàn vật nuôi.
5. Điều trị bệnh APV trên gà
Vì APV trên gà là một bệnh do virus gây ra nên vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Để giảm tình trạng bệnh diễn tiến xấu đi, chúng ta có thể can thiệp bằng các loại thuốc giúp điều trị triệu chứng.
Các bước tiến hành: cách ly toàn bộ gà bệnh và đặt chúng ở nơi riêng biệt để theo dõ. Vệ sinh toàn bộ trang thiết bị và khu vực nuôi gà, bao gồm cả xung quanh chuồng. Điều trị triệu chứng bệnh bằng các biện pháp phù hợp.
Có thể sử dụng thuốc kháng sinh để phòng và điều trị những bệnh kế phát khi gà mắc bệnh bằng các cách như tiêm, trộn vào thức ăn, nước uống,…
Bên cạnh đó, bà con nên bổ sung thêm những sản phẩm dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất để bù nước, điện giải cho gia cầm, giúp chúng phục hồi nhanh hơn.
